Ненан маттал деза хIума хила йиш яц къоман кхолламехь, хIунда аьлча, мотт байна къам дуьненан букъ тIера дIадов. Предмет: Другие предметы, автор: sulimanovmagomedali2. Сочинение по теме Ненан мотт-аганан илли 8 класс План 1 Маттах ляцна дош 2 Ненан мотт аган иллица бовзуьта буьйцу 3Дерзор. Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. прочитала стихотворение А. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт». нохчийн къоман аз».
Ненан мотт – аганан илли
| оьзда мотт сочинение 8 класс... | язык матери», которое охватывает весь комплекс этики, принципы нравственного поведения и предста. |
| Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение | Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района. |
| Ненан Мотт - Язык матери (родной язык). | В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке Ненан мотт – сан дозалла для молодых учителей республики. |
| Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение | С 7 по 16 апреля обучающиеся старших классов готовили сочинения на конкурс «Лучшее сочинение на чеченском языке» по теме: «Ненан мотт-дахаран хазна». |
Гайрбекова М. "Нохчийн мотт – сан дозалла!"
Ткъа и шадерриг д1акхехьа оьшург бу ненан мотт. Ненан мотт ларбеш ца хилча, цуьнан сий деш ца хилча, къам д1адолу. Тахана вай ойла ца йо вай дечу къамелан, олучу дешан. Ларамза вайн багара дуьйла маьттаза дешнаш, дашца чов йо вай ваьшна уллорчунна. Поэзехь а тидам боцуш ца дисна и санна долу дош. Ахь тхуна оьг1азлой, харцдерггий деъча, Мел сийсаз бу-кх хьо, адаман мотт! Ахь тхуна деган и к1езгалла еъча, Адамашна, лаьттана ца безаш бу хьо, Наь1алте хуьлда хьо, сийсаза мотт! Ахь тхуна дикалла, нийсо а еъча, Мел хьоле бу-кха хьо, адаман мотт! Вайн дегнийн ц1оналла ахь тхуна елча, Казбекан баххьаш а ахь лалор дара, Дуьненан хазахетар, адаман мотт! Яндиев Дж.
Конкурсная комиссия определит пятерку лучших работ, которые будут опубликованы на странице Ассоциации в Mylistory. После жюри выберет тройку победителей, которые получат 30, 20 и 10 тысяч рублей за 1, 2 и 3 место соответственно.
I менавiта... Нохчийн пачхьалкх. Суна таханлера сайн къамелехь нохчийн шина поэтан стихашца ала луур дара: Цуруев Шарип, Касумов Сайд-Мохьмад а. Оцу шина поэто дуьйцург бакъ лору ас, церан стихаш даггара язйина хиларх теша со, суна дагах кхета уьш. Шарипан «Нохчийн мотт» боху стихотворени тхо студенташ долуш язйина ю.
Университетан учахь, арахь а цхьаъ нохчийн маттахь вистхилча эхь ду моьттуш хан яр-кха и, оьрсийн мотт бийцича дозалла ду хеташ. Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайша азаллехь. Ас лору дуьненчохь мел долу меттанаш. Цу маттахь нанас со дуьххьара хьаьстина. Цу маттахь некъа дош дадас а кхайкхийна, Цу матто уггар а гергарчу сан синна Со генахь цхьаъ висча дог ойла айина. Касумов Сайд-Мохьмадан, доций а долуш, дуккха а довха дешнаш ду нохчийн маттах лаьцна. Кегийрхошна лерина ду ала мегар ду уьш. Баккхийниш шайнччул дуьне гина бевлла, хиндерг цаьргахь дац, кегийрхошкахь ду.
Реферат Истина и заблуждение 250 руб. Контрольная работа Истина и заблуждение 200 руб. Получить выполненную... Действительно, утверждают атеисты, как можно... Кхузахь «Даймохк» а, «Ненан мотт» а куьцана вовшах тасархьама далийна дац, амма Даймохк, Ненан мотт а цхьаьна бен хила йиш йолуш дац. Хьо муьлха къоман векал ву къасточех, уггар коьртачех цхьаъ, — мотт бу.
Нохчийн мотт — иза деккъа йоза-дешар хилла ца Iа. Ненан мотт-и гIиллакх ду, культура ю, тезет лелор, зуда ялорйигар ду, илли, литература, ловзар-синкъерам бу, халкъан юьхь, куьзга, хатI-амал ю. И мотт вайн ца хилахь, орам боцчу диттах тарлур ду вайн къам, я пачхьалкхе а хир яц. Ненан маттал деза хIума стеган дахарехь хуьлийла дац. Иза Iамор а, цунна богIуш болу тидам тIебахийтар а — иза вайн нохчийн коьрта декхар ду. Масала: литературин урокашкахь дешархошка шайга бойтуш болу болх вовшахтохар — иза йоза-дешар Iаморан уггаре а мехалчу гIуллакхех цхьаъ ду. Дешархоша шаьш бечу балхо кхочушдо программни материал жигара караерзор, берийн хьекъал, кхетам, тидам бар кIаргдо, лакхадоккху. Толстойс цу хьокъехь Iаламат нийса аьлла: «Нагахь дешархо школехь ша ойла ян, хIума а кхолла Iамийна вацахь — иза дахарехь а даима дуьххьалдIа кхечарах тарва ла гIерташ, кхечо динарг дан гIерташ хир ву». Нохчийн меттан, литературин хьехархойн декхар ду программа юьззина караерзоре кхаьчна ца Iаш, дешархошна ойла ян, шен дагахь дерг нийса, гIиллакхийн рагI ларъеш, уьш вовшашца цхьаьнадузуш дийца а, яздан а. Литературин урокашкахь билгала йолчу Iалашонца, кIорггера кхио еза дешархошлахь дика ойланаш, гIиллакхоьздангалла, дуьнене хьежам, шен къоме, шен халкъе, Даймахке болу безам, доттагIалла. Муьлхха а цивилизованни къам, пачхьалкх беа богIам тIехь лаьтта — дешарна, могашаллина, культурина, экономикина. Царех коьртаниг — дешар, Iилма ду. Дешаро, Iилмано къоман хьекъал, кхетам кIаргбо, шарбо, къоман эзарнаш шерашкахь кхоьллина, гулдина диканиг, пайдениг, оьзданиг, хазаниг, Iилма, истори, мотт, культура, говзаллаш тIаьхьарчу тIаьхьенашка дIалуш ларйо, кхин тIе а кхиайо, дуьне довзуьйту, дахарна Iамадо.
Гайрбекова М. «Нохчийн мотт – сан дозалла!»
- Петимат Халидовна Аюбова
- оьзда мотт сочинение 8 класс...
- По чеченскому языку ненан мотт кратко, Сочинение
- Сочинение ненан мотт сан дозалла сочинение
- Сочинение ненан мотт сан дозалла сочинение
- "Ненан мотт" (Рамазан Берзлоев) |
7 класс сочинение по чеченскому языку
Twitter В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт — сан дозалла" для молодых учителей республики. Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания. Нохчийн махкахь нохчийн. Сан ненан мотт включает в себя не только уважение к старшим, но и заботу о них. Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания.
В Грозном назвали победителей конкурса сочинений на чеченском языке
| 7 класс сочинение по чеченскому языку | Ненан мотт сан дозалла сочинение. Чеченский язык является одним из древнейших языков нашей страны. Он богат и красив, полон выразительности и глубины. |
| Гайрбекова М. "Нохчийн мотт – сан дозалла!" | Шен ненан мотт халкъо, Сий ойбуш, Iалашбахь, Цу халкъан паргIато Цхьаммо а хьошур яц. |
| В Грозном назвали победителей конкурса сочинений на чеченском языке | Сан ненан мотт – это путь, который требует настойчивости и терпения. |
| Остались вопросы? | Ненан Мотт сумел создать настоящее искусство, которое проникало в самую глубину души слушателя. |
Сочинение ненан мотт на чеченском языке
О важности знания и сохранения родного языка. Рассказывает в программе Азы Магомадовой «Ненан Мотт» Али Мурадов редактор Центра образовательно-информационны. Сочинени Ненан мотт-сан деган Скачать 999 Кб. Конкурс сочинений на чеченском языке«Ненан мотт». Шен къам, шен мотт, наной а деза лараран билгало ю иза. Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района.
Сочинение на тему нохчийн мотт на чеченском
Вай нохчий ду. Веза-Воккхачу Далла кхоьллина вай нохчий: цо делла вайна нохчийн сибат; цо делла вайна нохчийн г1иллакхаш, ламасташ; цо белла вайна Нохчийн мотт! Со йинчу, х1ара дерриг а Дуьне вайна совг1атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1ун хир ду цул деза, цул сийлахь,цул хьоме?! Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Цо 1амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду.
Дуьненах уггаре баккхийчу тамашех цхьаъ адаман мотт бу. Адам кхидолчу дийнатех къасточу билгалонех коьртаниг а мотт бу.
Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла. Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу.
Переключить боковую панель и навигацию Сочинение ненан мотт дахаран хазна автором americanec вкл Опубликовано 01. Это место известно своими богатствами и сокровищами, которые были спрятаны здесь многие века назад.
Многие искатели приключений и сокровищ мечтают найти эту легендарную Хазну. Однако, поиск Ненан Мотт Дахаран Хазны не так прост, как может показаться. Многие люди погибли, пытаясь найти эту загадочную Хазну.
Декхар муха хир вац цуьнан дайша цунна дина весеташ цу маттахь хилча. Цара бийцинарг а, цо буьйцуш берг а, цуьнан тIаьхьенаша буьйцур берг а изза хилча. ХIораммо а лара безаш а, Iалашбан безаш а бу ненан мотт.
ХIораннан даймохк дIаболало ненан маттера. Меттан ницкъ боккха бу. Адамана чов йан а, йа иза хIокху дуьненахь уггаре а ирсе хетийта а ницкъ бу меттан. Дахар, культура, къоман гIиллакх-оьздангалла йовзуьйту цо вайна. Меттан гIоьнца адамаша вовшашна довзуьйту хазахетар, халахетар, хаамаш.
7 класс сочинение по чеченскому языку
Ас дозалла до иштта хьал долуш, аьхна, моз санна мерза болу нохчийн мотт сайн ненан мотт хиларх. Къоман истори вайн маттаца гучуйолу. Къоман истори хьал долуш мел хили а, хьал долуш бу ненан мотт. ХIокху дуьнен тIехь дуккха а къаьмнаш ду дехаш, хIораннан шен культура, Iадаташ, гIиллакхаш, ненан мотт бу. Адам, мотт хьал долуш мел хили, хьекъале хуьлу. Шен хьежамаш, дог-ойла, шена Iаьткъинарг довзийта атта хуьлу. Ненан матто гергарчу нахаца йолу уьйр-марзо чIагIйо, къаьмнаш гергара до, ницкъ болуш до, шен хаарш а, культура а тIаьхьенашна йовзийта аьтто бо. Ас дозалла до ненан маттахь сайн гергарчаьрца, доттагIашца сайга шерра къамел далуш хиларх.
Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Цо 1амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду. Иштта ца хила, суна хетарехь, йохье а дуьйлуш, 1амо беза вай вайн дайша, наноша хьост санна, ларбеш, ц1ена латтийна вешан ненан мотт. Наггахь хеза вайна: «Иза вовшех кхеттал бийца хиъча а тоьар дара», - олуш. Ма - дарра аьлча, и стаг шен къомах цавашар ду.
Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Цундела вайна беза, вай 1амабо вешан нохчийн мотт. Мотт д1абаьлча халкъан тезет, ловзар-синкъерам, дика-вон д1адолу. Уьш д1адевллачу халкъах халкъ ала йиш яц. Вайн халкъах, вайна кхане а йолуш, халкъ хила лаахь, уггар хьалха нохчийн мотт, олуш махиллара, баьрчче баккха беза вай. Шен мотт ца безачунна шен къам а, мохк а безар бац. Цуруев Ш. Акха яр санна и ца баьлла бацалахь, Боьжна бац стиглара, эцна бац базарахь. Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайшна азаллехь. Ас лору дуьненахь мел долу меттанаш, Нохчийн мотт даима сан оьзда дозалла 1ожаллин цамгаро д1алаьцна меттахь 1аш Цу маттахь дийр ду ас весет а доьзале… Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг.
У меня наилучшие ощущения. Я не думала, что среди стольких участников я выиграю в этом конкурсе, но я это сделала и очень этому рада,- поделилась с корреспондентом ИА «Чечня Сегодня» Хеда Катаева. При копировании материалов ссылка на сайт обязательна 14:30.
Сочинение на тему: «Ненан мотт сан дозалла»
Это мероприятие еще раз напомнило о важности сохранения и развития чеченского языка и культуры. Оно стало символом того, что современное поколение готово беречь и передавать богатое наследие своих предков.
Тахана а нохчийчун коьртехь сом ду. Вайх къам маца хир ду? И сом ненан маттахь а даккха йиш хилар кхетам кхиъча. Абузарна-м хаара оьрсийн маттахь язъян, шайна и мотт хаа моьттуш болчарел а дика. Амма иза нохчийн яздархо вара, и нохчийн халкъан яздархо вара. Деле-м дерриг а цхьана къомах, цхьана тайпанах а кхоллалора вай. Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах, зудчух а; шу халкъашка, тайпанашка а декъна, вовшашна довзийтархьама».
Вовшех марзо, пайда эцийтархьама, гергарло леладайтархьама. Амма и гергарло тахана Россехь дехаш долчу массо а къомах оьрсий хилча хуьлуш дац. Росси — Америка яц. Тахана а бац уьш шайн махкахь цхьа а бакъо йолуш. Оцу харцонна Дала беш бекхам хета суна цигара бохамаш а. Латтано геч ца до харцонца, ницкъаца а схьадаккхар, аьлла америкин сийлахьчех цхьаъ волчу яздархочо Фолкнер Уильяма. Американ аборигенаш тахана а бакъонаш йоцу нах, изгойш, обаргаш бу шайн махкахь. Россехь долу къаьмнаш манкурташ дац.
Со-м сан нанас ненан маттаца хьистина, вайн г1иллакхан аг1онаш ненан маттахь йовзийтина яй. Доттаг1чуьнца доттаг1алла ас сайн ненан маттаца тесна дай,сирлачу шовдан коьртехь езаре дагара дуьйцуш, безам сайн ненан маттахь цуьнан дагчу д1акховдийна бай,дов даьллачу хенахь хьо дастаме буьйцуш я кхечуьнга буьйцуьйтуш, хьоьца бегаш цхьаьнгге ас байтина баций. Ишколехь хьо безаш харжар, т1екхуьучу т1аьхьенна хьо хьехар сан дагчохь,сан ц1ийца хьох ийна хилар дай. Со-м 1алур вац генна д1авахана, хьо кхечу меттанех хийцина я боьхкина. Вайн ненан мотт хазачу, ширчу меттанех цхъаъ бу. Вайна хаало и эзар шерашкахь дуьйна т1улгаш ,б1аьвнаш т1ехь хиллачу йозанан билгалонашца, халкъан барта кхоллараллица. Ткъа х1унда ца буьйцу хьо? Со-м цецволу! Массийта эзар шерашкахь ларбеш, хазбеш вайн дайша, наноша схьабалийна хилча, ткъа вайн декхар ма ду и бийца, 1алашбан!
Он приходится на первый день весны и связан с обрядами, которые помогают избавиться от зимней усталости и приветствовать приходящую весну. В этот день люди украшают свои дома и улицы, готовят национальные блюда и проводят различные игры и соревнования. Одним из самых популярных обрядов является «Ауызашар», который заключается в том, чтобы собрать вместе всех членов семьи и обмениваться пожеланиями на новый год. Также в этот день проводятся национальные игры, такие как «Кокпар», «Тогуз кумалак» и «Бескесер».
Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение
| Нохчийн матттах лаьцна сочинени | Ненан Мотт – это не только праздник, но и возможность сохранить и передать нашу культуру следующим поколениям. |
| «Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка | В актовом зале ГБУ «Грозненский центр социальной помощи семье и детям», прошло мероприятие, приуроченное ко Дню Чеченского языка «Ненан мотт». |
| «Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка | Нохчийн махкахь нохчийн. |
| Сочинение на тему нохчийн мотт на чеченском | Сочинени Ненан мотт-сан деган Скачать 999 Кб. |
| Нохчийн халкъан иллешкахь ненан васт сочинение 9 класс | -Ненан мотт бицбиначунна х1ун та1зар хуьлу боху? |
Как написать сочинение по чеченскому языку
Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района. Огэ 2021 9 класс нохчийн мотт сочинение оьзда мотт По чеченскому языку — нохчийн мотт г1иллакхийн. Сочинени Ненан мотт-сан деган Скачать 999 Кб. Сан ненан мотт играет ключевую роль в формировании личности и усиливает связи между людьми.
Как написать сочинение по чеченскому языку
Ткъа х1унда ца буьйцу хьо? Со-м цецволу! Массийта эзар шерашкахь ларбеш, хазбеш вайн дайша, наноша схьабалийна хилча, ткъа вайн декхар ма ду и бийца, 1алашбан! Хьо муха 1ало-те, со-м ца 1ало, хьо бицбина, юххехь хьо бийца цхьаъ ца хилча, аса-м хьо къоламца тептаре берзабо.
Ткъа цу къоламо,тептаро ма мерза, ма ц1ена гойту вайшинна юкъахь болу безам, дог-ойла. Иштта кхойкху тилавелла, хераваьлларг ненан маттах схьакхета ша декхарийлахь хилар. Цунах къаьстина, хьан бахамаш совбаьлла, дешийлахь хьо 1енарх, хьан сий хир доций.
Со-м вац хьоьха кхаьрдаш я хьуна т1аьхьаша луьйш, со-м кхойкху хьоьга хьайн хьоме ненан мотт бийцийта. Ас-м боху хьоьга, хила ненан меттан во1,г1оьнча.
Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района. Обучающиеся продемонстрировали высокий уровень знаний по чеченскому языку, творческие способности, умение изложить материал в нетрадиционных формах: в жанре рассказа, писма. По словам педагога Кубиевой Залины Бадрудиновны, каждая работа была уникальна, по-своему интересна, ребята проявили индивидуальность, яркость, образность и непосредственность. Он повторял, что, «потеряв родную речь, мы перестанем существовать как нация».
Ас дозалла до хьох… Билал Саидов Ненан мотт мехала хазна ю халкъан дахарехь. Боккха ницкъ бу цуьнан адамийн кхетам кхиорехь. Шийлачу дийнахь кхеттачу малхо дохдо дуьне санна, дог дохдо ненан маттахь аьллачу дашо. Мел дийцича а, дийцина ца валлал дукха довха дешнаш ду ненан маттах ала. Муьлххачу хенахь а, муьлххачу дахаран муьрехь а адамашна, къаьсттина т1екхуьучу т1аьхьенна, шайл хьалха гулдина хаарш оьшу. Дукхахьолахь и хаарш, хаарех пайдаэцар, оьшучу барамехь лелор кхочушдо хьехаран а, 1аморан а маьхькамашкахь, ишколашкахь. Цу маьхькамашкахь и инзаре а, чолхе а хаарш, 1илманан баххаш т1ехь дешархошна д1алуш, хьоьхуш къахьоьгуш ву хьехархо. Заманан денна хийцалуш лаьттачу хьелашка хьаьжжина, Нохчийн Республикин Дешаран Минисерствос т1е а эцна, ч1аг1йина йолу керлачу программаша вайна, хьехархошна т1е декхар дуьллу ишколехь ненан мотт а, ненан меттан литература хьехаран г1уллакхаш кхин а тодан, лакхарчу т1ег1ан т1е даха а.
Дешаран декъехь хуьлуш мел бакхий хийцамаш белахь а, хаарш д1адаларан а, т1еэцаран а, т1екхуьу чкъор кхетош-кхиоран кеп урок хилаза ца йолу. Ткъа таханлерачу дийнахь пачхьалкхан т1едахкаршца ламасталлин йолчу урокан кеп хийцина, керлачу лехамашца д1аяхьа еза. Методика хийца еза, цу юккъе керла технологиш ялош. Хьехархочо урокана х1отточу 1алашонах, хоржучу коьчалх, нийса билгалдинчу методически некъех дозуш хуьлу цуьнан жам1аш а, 1аморан а, кхетош-кхиоран дикалла а. Х1инцалера урокаш къаьсташ ю вовшахтохаран кепаш тайп-тайпана хиларца: семинараш, лекцеш, ловзарш, конференцеш и д1. Кхузахь а цхьацца кхачамбацарш хила тарло: билгалйинчу темин 1алашоне кхачарехь долу хаарш къасто цахаар, урокийн цхьацца долчу дакъошка тидам тоъал цахилар, дешархой дешарна т1еберзон хьелаш цакхоллар, урокан кхетош-кхиоран дакъа тидаме цалацар. Ткъа таханалерачу дийнахь, х1ора дешархо тидаме а лоцуш, урокашна т1ехьажам хила беза. Х1инцалерачу урокан кеп билгалйийриг ду: хаарш даларан декъехь дан дезарг билгалдаккхар, дешархошна тоъал хаарш далар, тайп-тайпана болхбаран кепаш йовзийтар; 1амош долчуьнан чулацамца йог1у кепаш а, некъаш а харжар, дешрхошна кхачаме хаарш луш долу болх вовшахтохар, дагалаьцнарг кхиамца, дика жам1аш долуш чекхдериг хиларан тоьшалла а луш; ненан матте, 1амабаре лаам кхуллу 1аморан кепаш харжар.
Урокехь дешархоша дечун нийса мах хадо хаар, муьлхачу жам1ашка сатийса йиш ю урокан юьхьехь д1ахаийтар; болх бан дог доуьйту хьелаш хилийта хьовсар, кху кепара юкъаметтигаш шайца йолу — хьехархо-дешархо, дешархо-дешархо, дешархо-хьехархо. Тахана хьехархо вац гуттар а дешархошна дийца дезарг. Дешархой бу шайна хьалха лаьттачу хаттаршна жоьпаш лохуш, лехамийн новкъахь алссам къахьега дезаш. Вайн, хьехархойн декхар — уьш цу новкъа бахар, цаьрга шайн хаарш гулдайтар. Цхьана низамехь теманашца нисйинчу урокаша таро ло, х1ора темина хаттар къасто, цу темина йог1учу урокийн тайпанаш харжа, уьш вовшашца йоза. Урок вовшах тухуш билгалдан деза: урокехь кхочушдан деза 1аморан а, кхетош-кхиоран а декхарш; дешархошна хаа деза, муьлхачу жам1ашка дог даха йиш ю, муьлхачу лакхене кхача йиш ю; керла тема йовзар халонга дерзон тарлуш хилар; йийцаре еш йолчу материалаца дог1у методически некъаш; 1аморехь оьшуш болу г1ирсаш; ц1ахь бечу белхан чулацам, барам, кхочушбаран кепаш. Урокан кеп хоржуш тидаме эца деза дешархойн хаарш. Ледара а, дика а доьшуш болу дешархой саццаза тидамехь латторо аьтто бийр бу сатийсинчу жам1ашка кхачарехь.
Тайп-тайпанчу белхийн кепех пайдаоьцуш вовшахтоьхначу уроко г1о дийр ду эвсаре а, пайде а хин йолчу кепара урокан хенах пайдаэца, дешархоша ц1ахь дечу дешаран барам харжа а. Уьш хила тарло: урок-тобанашкахь болх бар; урок-1аморан дарс; урок-кхетор; урок-гайтам; урок-проектни хьесапаш кхочушдар; урок-талламаш бар. Иштта д1ахьош болчу балхо кхачаво х1инцалерачу лехамашка, кхиадо юкъара дешаран дараш а, хаарш а УУД. Кху кепара болх баро г1о до хьехаран шайн зеделла ц1ераш, технологин кепаш юкъаяло: кхиош-1аморан, могашалла ларъяран, информационно-коммуникационни, 1оттабаккхаман-диалогин, дешаран проектированин, интерактивни технологеш и. Нохчийн меттан хьехархошна царех пайдаэца хало ду, х1унда аьлча т1ехьажа г1ирс бац, интернет чохь а нохчийн маттахь хаамаш к1еззиг бу.
Вайн зударий ца мегаш белахь, вайн мохк телхина-кх, ткъа х1ун деш бу къонахий телхинчу махкахь?
Со даима а цецйийлина нохчийн зудчун доьналлех, къонахаллех. Дагалийцина х1ун до и х1ун хан яра? Вай юхадендаларна, вай дерриш а ца даларна, вайгахь адамалла йисарна нохчийн зудчунна декхарийлахь ду-кх вай. Шен букъах ворда а йина, шен белшах г1ортор а йина доьзална, махкана, вайна массарна а яцна-кх нохчийн зуда. Цу т1е тахана Казбегис цуьнан хадийначу мехал лакха яцахь, лоха а ца хета суна и. Ас со а яц юьйцург, хьо а яц, амма нохчийн зуда ю.
Со йоккхаера, сайца иштта къамел дан дуьненан дахаран зеделларг долуш йолу зуда сайна йовзарх. Дика кхетара цуьнан дахарх а, ойланех а, дагахьбалламех а, хазахетарех а, восех а. Гора дуьнене шен хьежам а, адамалла а, юьхь а, муьлххачу х1уманан а, хиламан а мах хадо хьекъал а долуш зуда и хилар а. Далла бу хастам иштта зударий вайн болуш а, уьш алссам болуш а. Сан ойланца ца дог1ура Зураа боху цхьаццадерг: «Со турпалхо яц. Со нохчийн зуда ю, нана а ю, денана а ю, лор а ю.
Тхан доьзалехь цкъа а ца хилла ц1арна лелош х1умнаш, суна а ца еза и ц1е. Со дуьнен т1е а яьлла халчу хенахь, яха а яьхна халчу хенахь, я х1инца а д1огара атта хан яц вай дехаш ерг. Х1ун дер ткъа, ишттачу дахаран зовкх Дала делла-кх суна. Со реза ю-кх цунна. Амма со турпалхо яц, ца оьшу сох лаьцна яздан. Суна мохь тоха лаьара цуьнга: -Х1ей, нохчийн зуда!
Хьо а турпалхо ца хилча, Шахбулатова Зайнап а турпалхо ца хилча, Дагаева Малика а турпалхо ца хилча, мичара бевлла аьлла хета шуна Дадин Айбикаг1ар, Гиххойн Таймасг1ахар? Шу цаьрга нисделла, т1екхуьурш хьаьнга нисбала беза, шу турпалхой ца хилча? Ас х1умма а ца элира, амма гуш ю-кх и нохчийн зудчун турпалалла… Луьра а, къиза а хан яра, къоман мостаг1ий бина махках баьхначуАптин а, Совдатан а доьзалехь йо1 Зураъ дуьнен т1е яьлларг. Лай к1елхьара зезагаш дахарна кечлуш долу хан, амма уьш цкъа а дага а дог1ур доцучу г1орийначу барака чохь, 1944-ч шеран апрелехь. Везаш доьзалхо вацара аьлча бакъ хир дацара Аптин доьзалехь кхиъначу цхьайтта берах. Берриш а бара безаш а, оьшуш а, зама яра къиза, цуьнца къевссина доьзал хене баккха безара, озабезам хила йиш яцара цхьаьнгге а.
Дена дика хаьара, шен доьзална дуьненан рицкъанна санна, церан хиндолчунна а ша декхарийлахь вуйла.