"Ненан мотт" (Рамазан Берзлоев) Язык прекрасный, как рассветы, Как дымка в небе предрассветном, Как не любить его возможно Коль раз хоть слышал, Боже, Боже! Кху доккхачу дуьненахь бац аьлла хета суна адамийн маттах ненан мотт олуш. Конкурс сочинений на чеченском языке«Ненан мотт». Шен къам, шен мотт, наной а деза лараран билгало ю иза.
Гайрбекова М. “Нохчийн мотт – сан дозалла!”
- НЕНАН МОТТ — НЕНАН СИЙ…
- Сочинение по чеченскому языку ненан мотт - Помощь в подготовке к экзаменам и поступлению
- Сочинение ненан мотт дахаран хазна
- Сочинени Ненан мотт-сан деган илли
В Грозном назвали победителей конкурса сочинений на чеченском языке
Ас-м боху хьоьга, хила ненан меттан во1,г1оьнча. Шинна юкъахь дов даьлла и шиъ чуччахьаьдча, цу шинна юкъахь машар бийриг бу-кх вайн ненан мотт. Синкъерамехь йо1е безам бахна, и къовсаме баьлча, цу йо1ан дог-ойла шена т1еерзош исбаьхьа дешнаш цу йо1е кховдориг бу-кх вайн ненан мотт. Дайн г1иллакхех хаьдда, цунна гена ваьлларг, хьайн къинхетаме дашца юха верзориг хьо бу-кх, сан хьоме ненан мотт! Даймехкан 1аламан хазалла гойтург хьо бу-кх, сан ненан мотт! Нанна, доьзална юкъахь марзо латториг хьо бу-кха, х1ай сан ненан мотт! Бабас шен туьйранашкахь ма хаза,эсала буьйцу хьо, кийрара дог стиглара 1аьршашка доккхуш ,сийначу бай т1ехь бай-й хьоькхучу мохо бес-бесарчу зезагийн техкар дуьйцуш болу, сан хьоме ненан мотт!
Хьо-м сан дахаран г1ирс бу, до1у са, буу кхача бу,дог ду, цундела теша со т1аьхьарчу т1аьхьено хьо бицбийриг цахиларх, кхин хазлуш бацалахь хьо лепарг хилар! Сайн къамел дерзош дало лаьа х1ара дешнаш: Денна хьо хьехо.
Урокехь дешархоша дечун нийса мах хадо хаар, муьлхачу жам1ашка сатийса йиш ю урокан юьхьехь д1ахаийтар; болх бан дог доуьйту хьелаш хилийта хьовсар, кху кепара юкъаметтигаш шайца йолу — хьехархо-дешархо, дешархо-дешархо, дешархо-хьехархо. Тахана хьехархо вац гуттар а дешархошна дийца дезарг. Дешархой бу шайна хьалха лаьттачу хаттаршна жоьпаш лохуш, лехамийн новкъахь алссам къахьега дезаш. Вайн, хьехархойн декхар — уьш цу новкъа бахар, цаьрга шайн хаарш гулдайтар. Цхьана низамехь теманашца нисйинчу урокаша таро ло, х1ора темина хаттар къасто, цу темина йог1учу урокийн тайпанаш харжа, уьш вовшашца йоза.
Урок вовшах тухуш билгалдан деза: урокехь кхочушдан деза 1аморан а, кхетош-кхиоран а декхарш; дешархошна хаа деза, муьлхачу жам1ашка дог даха йиш ю, муьлхачу лакхене кхача йиш ю; керла тема йовзар халонга дерзон тарлуш хилар; йийцаре еш йолчу материалаца дог1у методически некъаш; 1аморехь оьшуш болу г1ирсаш; ц1ахь бечу белхан чулацам, барам, кхочушбаран кепаш. Урокан кеп хоржуш тидаме эца деза дешархойн хаарш. Ледара а, дика а доьшуш болу дешархой саццаза тидамехь латторо аьтто бийр бу сатийсинчу жам1ашка кхачарехь. Тайп-тайпанчу белхийн кепех пайдаоьцуш вовшахтоьхначу уроко г1о дийр ду эвсаре а, пайде а хин йолчу кепара урокан хенах пайдаэца, дешархоша ц1ахь дечу дешаран барам харжа а. Уьш хила тарло: урок-тобанашкахь болх бар; урок-1аморан дарс; урок-кхетор; урок-гайтам; урок-проектни хьесапаш кхочушдар; урок-талламаш бар. Иштта д1ахьош болчу балхо кхачаво х1инцалерачу лехамашка, кхиадо юкъара дешаран дараш а, хаарш а УУД. Кху кепара болх баро г1о до хьехаран шайн зеделла ц1ераш, технологин кепаш юкъаяло: кхиош-1аморан, могашалла ларъяран, информационно-коммуникационни, 1оттабаккхаман-диалогин, дешаран проектированин, интерактивни технологеш и.
Нохчийн меттан хьехархошна царех пайдаэца хало ду, х1унда аьлча т1ехьажа г1ирс бац, интернет чохь а нохчийн маттахь хаамаш к1еззиг бу. Делахь а, массо хьехархо лехамехь хила веза, массо аг1ор керлачунна т1екхиа г1ерташ. Хьехархочо ша проблемни хьал а кхуллуш, иза кхочушдаран некъ лахар, гайтар. Масала: хьехархочо жима дийцар деша доладо дешархошна, царна уггар хазделлачу меттехь соцунг1а а йой, т1едиллар до царна, аш муха чекхдоккхур дара и дийцар шаьш хилча цуьнан автор. И тайпа болх д1абахьа мегар ду дешархой шина тобане бекъна, х1ора тобано шен дийцаран чаккхенан кеп юьйцуш. Цул т1аьхь хьехархочо деригге а дийцар д1адоьшу. Кейс-технологин методаш дукхахьолахь хаарш сов дахарна т1ехьажийна йоцуш, дешархойн ладог1аран, дийцаран корматалла айъярна т1е тидам бахийтина ю.
Урокашкахь таро хуьлу, хьехархочуьна дешархойн мотт бийцаран говзалла лакхаяккха. Проблемни хьал кхоллар а, оьшург лахархьама дешархошка шайга болх байтар а вовшахтухуш, цу шина некъах пайдаэцар гуш ма-хиллара, керланиг гучудалар иза бакъдарца нисло: цкъа хьалха хьехархочо ойлаяран а, бакъдаран кеп гойту, шолг1а — дешархоша шаьш я хьехархочун г1оьнца бакъдо, т1еч1аг1деш цхьаьна бакъдо. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Х1унда аьлча, цкъа делахь, орфографически, пунктуационни къамелан хаамаш караберзорна г1о деш хиларна а, шозлаг1а делахь, 1амош йолу грамматически материалаш дешархошна дика йовза аьтто цара беш хиларна а. Хаарш талларан технологех ю тестови технологи. Цуьнан коьрта 1алашо ю, дешархойн хаарш толлуш, х1ораннан ша-шеца беш болу болх кхин д1а а тобар. Тестировани д1аяхьаро ч1ог1а г1о до дешархошнан 1амийнарг т1еч1аг1деш а, хьалха 1амийначунна таллам беш а, керла тема йовзуьйтуш а.
Дукхахьолахь тесташца болх бечу хенахь гучудолу дешархойн хааршкахь долу кхачамбацарш. Критически ойлаяр кхиоран технологих ю синквейн. Синквейн — иза пхеа мог1анах лаьтта, къастамечу кепаца язйинчу, жимачу байтан кеп ю.
Он приурочен ко Дню чеченского языка, который отмечается 25 апреля, сообщила Ассоциация молодых педагогов ЧР. В конкурсе могут принять участие учителя чеченского языка до 35 лет. Сочинение нужно написать на одну из нескольких тем: значимость родного языка в жизни чеченского общества, в сохранении традиционных духовно-нравственных ценностей народа, события чеченской культуры и истории, или описание знаменательных событий из жизни автора.
Словообразование имен существительных в чеченском литературном языке. Исраилова Я. Без регистрации! Скачай уникальное сочинение.
Для всех классов.
Прокомментируйте!
- «Бекалахь, ненан мотт, тахна» - Наурская централизованная библиотечная система
- Сочинение ненан мотт на чеченском - Суомик.ру
- «Бекалахь, ненан мотт, тахна»
- Исраилова Я. «Кацаев Сайд-Хьасан: «Мотт – халкъан хазна.
- НЕНАН МОТТ - НЕНАН СИЙ... - Нийсо-Дагестан
Сочинение по чеченскому языку ненан мотт
Нохчийн махкахь нохчийн. Оно должно быть написан про Великую Отечественную войну. Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг. Ненан мотт Доккха маь1на лоцу оцу шина дашо шайна чу. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
| Сочинение ненан мотт аганан илли 8 класс | Ненан Мотт – один из тех писателей, которые не боятся задавать сложные вопросы и вызывать дискуссии. |
| Гайрбекова М. "Нохчийн мотт – сан дозалла!" | Конкурс сочинений на чеченском языке«Ненан мотт». Энджелл. сочинение на чеченском языке 1аьнан юьхь. более месяца назад. стихи о кубани (с авторами). кышкы табигать кочагында сочинение плиз очень надо. |
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка
В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке Ненан мотт – сан дозалла для молодых учителей республики. Ненан мотт — Ненаца уьйр йолуш бу, Ненан сий деш воцург къонах а вац. Смотрите видео онлайн ««Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка» на канале «trk_put» в хорошем качестве и бесплатно, опубликованное 26 апреля 2024 года в 18:38, длительностью 00:17:33, на видеохостинге RUTUBE.
«Бекалахь, ненан мотт, тахна»
Ненан Мотт Аганан Илли – это не только праздник, но и символ начала новой жизни. Но ненан и мотт дахаран хазна – это не только отношение к другим, но и к себе. Ненан мотт-нохчийн мотт! Х1ун хир ду дуьненахь хьол мерза, деза? Сан ненан мотт играет ключевую роль в формировании личности и усиливает связи между людьми. Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг. Ненан мотт ларбеш ца хилча, цуьнан сий деш ца хилча, къам д1адолу.
Сочинение ненан мотт на чеченском
Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам. Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац». Сецна бакъ ду, мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вай къоман сий дужур ду. Вай нохчий ду. Веза-Воккхачу Далла кхоьллина вай нохчий: цо делла вайна нохчийн сибат; цо делла вайна нохчийн г1иллакхаш, ламасташ; цо белла вайна Нохчийн мотт! Со йинчу, х1ара дерриг а Дуьне вайна совг1атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1ун хир ду цул деза, цул сийлахь,цул хьоме?!
Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю.
Оцу дийнахь дуьйyа д1 адоло дезаш ду иза кхетош-кхиор. Бераца доьзна цхьа а х1 ума а дац к1 езиг. Цундела бен а доцуш хьежа мегар дад оцу г1 уллакхе. Бер дуьненчу даьлча, цунна ц1 е тиллар т1 едужу дена, нагахь дийна велахь дедена а. Ц1 е тилларх лаьцна цхьа стихотворени ю Дикаев Мохьмадан. Цу т1 ехь винчу к1 антана ц1 ераш къестош ден доттаг1 ий бохкуш, цхьана воккхачу стага олу: Цхьана а деших, ахчанах эца а, терзанца оза а йиш йоцу хазна ю ненан мотт. Дуьненан къаьмнех вай къасториг а, вайх къам дийриг а — иза нохчийн мотт бу. Цунах доьзна ду вовшийн уьйраш, гергарло, хазахетар, халахетар, халкъан сий, къонахчун яхь, адамаллин хьекъал, кхетам… Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду.
Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду. Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш. Муьлхачу а къоман коьрта билгало а, къам шен амалх, гIиллакхех, эхь-бехках, Iадатех ца долуьйту мокхазан чIагIо а ю мотт. Цунах херделла адам, лакхахь хьахийначу сийлаллех хер ца луш ца дуьсу. Ткъа мотт бицбинчо шен кхерч, ша схьаваьлла бух, дайн мохк бицбо. Цунна шен селханлера де а, кханенга боьду некъ а ца хаьа. Цундела ларамаза дац вай тахна дуьйна Iадаташ, эхь-бехк, ийман меттахIоттор ненан мотт кхиорна, марзбарна тIера дIадоло деза бахар а. ГIиллакх, оьздангалла, юьхь-яхь йовзуьйту цхьаъ бен боцу гIирс бу иза. Царех коьртаниг — дешар, Iилма ду.
Дешаро, Iилмано къоман хьекъал, кхетам кIаргбо, шарбо, къоман эзарнаш шерашкахь кхоьллина, гулдина диканиг, пайдениг, оьзданиг, хазаниг, Iилма, истори, мотт, культура, говзаллаш тIаьхьарчу тIаьхьенашка дIалуш ларйо, кхин тIе а кхиайо, дуьне довзуьйту, дахарна Iамадо. Вайн къомана тахана а, кхана а гуттаренна а оьшург ши Iилма ду — къам ийманехь кхио бусалба динан Iилма а, къоман дахар кхолла — дуьне нан Iилма а. Дуьненан Iилма ца Iамийча, вайн къомана дуьне а девзар дац, шен дахар кхолла а хуур дац. Хьехархочо урок дIахьош, хуьлийла и нохчийн меттан я литературин урок, цунна хаа деза гуттар а ша кхочушдан дезаш долу декхар: иза доьзна ду вайн меттан сийлалла, хазалла, культурин мехалла йовзийтарх. ХIара дерриге а дуьне дуьзна ду Делан къинхетамах. Дала къинхетам бо ша мел кхоьллинчу хIумнах: адамах, Iаламах. Дала лардойла вай шен къинхетам боцуш дисарх. Мах хадо йиш йоцуш деза ду Кунта-Хьажас аьлла дешнаш, цо бина кхетам а: — Ас диъ хIума дуьйцур ду шуна, аьлла цо. Царах шиъ аша дицдан дезаш ду, ткъа важа шиъ гуттар а дагахь латто дезаш ду. Шаьш нахана дина дика дицделаш; иза аша дийцахь, и динера аьлла, Делера ял хир яц шуна.
Эти игры помогают укрепить духовные связи между людьми и сохранить национальную культуру. Ненан Мотт Аганан Илли — это не только праздник, но и символ начала новой жизни. В этот день люди прощаются со старыми привычками и начинают новые дела.
Они верят, что весна принесет с собой новые возможности и успехи.
Сочинение нужно написать на одну из нескольких тем: значимость родного языка в жизни чеченского общества, в сохранении традиционных духовно-нравственных ценностей народа, события чеченской культуры и истории, или описание знаменательных событий из жизни автора. Текст должен быть объемом до 550 слов, его нужно сопроводить видеопрезентацией к конкурсной работе, опубликованной в Инстаграме. Конкурсная комиссия определит пятерку лучших работ, которые будут опубликованы на странице Ассоциации в Mylistory.
Сочинение ненан мотт дахаран хазна
Все права защищены. Цу иллийн дешнашца гора. Даймехкан исбаьхьа суьрташ, Маршоне, Даймахке безам. Вайн дайша къийсамехь гайтар. На чеченском языке и фести-валя «Лейся, родная. Ненан мотт, ца бича ахь дагна хьаам!
Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт».
Это место известно своими богатствами и сокровищами, которые были спрятаны здесь многие века назад.
Многие искатели приключений и сокровищ мечтают найти эту легендарную Хазну. Однако, поиск Ненан Мотт Дахаран Хазны не так прост, как может показаться. Многие люди погибли, пытаясь найти эту загадочную Хазну. Некоторые утверждают, что это место проклято и что те, кто ищут его, обречены на неудачу.
Оцу дешнаша кхачош ду дерриге а.
Нохчийн пачхьалкх. Суна таханлера сайн къамелехь нохчийн шина поэтан стихашца ала луур дара: Цуруев Шарип, Касумов Сайд-Мохьмад а. Оцу шина поэто дуьйцург бакъ лору ас, церан стихаш даггара язйина хиларх теша со, суна дагах кхета уьш. Шарипан «Нохчийн мотт» боху стихотворени тхо студенташ долуш язйина ю. Университетан учахь, арахь а цхьаъ нохчийн маттахь вистхилча эхь ду моьттуш хан яр-кха и, оьрсийн мотт бийцича дозалла ду хеташ.
Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайша азаллехь. Ас лору дуьненчохь мел долу меттанаш. Цу маттахь нанас со дуьххьара хьаьстина. Цу маттахь некъа дош дадас а кхайкхийна, Цу матто уггар а гергарчу сан синна Со генахь цхьаъ висча дог ойла айина. Касумов Сайд-Мохьмадан, доций а долуш, дуккха а довха дешнаш ду нохчийн маттах лаьцна.
Кегийрхошна лерина ду ала мегар ду уьш. Баккхийниш шайнччул дуьне гина бевлла, хиндерг цаьргахь дац, кегийрхошкахь ду. Кхузахь «Даймохк» а, «Ненан мотт» а куьцана вовшах тасархьама далийна дац, амма Даймохк, Ненан мотт а цхьаьна бен хила йиш йолуш дац. Хьо муьлха къоман векал ву къасточех, уггар коьртачех цхьаъ, — мотт бу.
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка
| Гайрбекова М. "Нохчийн мотт – сан дозалла!" - Министерство образования и науки Чеченской Республики | Шен ненан мотт халкъо, Сий ойбуш, Iалашбахь, Цу халкъан паргIато Цхьаммо а хьошур яц. |
| Как написать сочинение по чеченскому языку | Сочинение по теме: По чеченскому языку ненан мотт кратко мотт, оьзда гІиллакхаш. Дуьххьара дош ала Іамош ерг а, цІенкъахь хьалхара гІулч яккха дуьххьара шен ховхачу куьйгаца вайн куьг схьалаьцнарг а нана ю. Ненах доьзна. |
| Сочинени ненан мотт | Кхуьуш долчу чкъурана ненан мотт хьоьхуш хиларна, суна со ирсе хета. |
Сочинение ненан мотт дахаран хазна
С 7 по 16 апреля обучающиеся старших классов готовили сочинения на конкурс «Лучшее сочинение на чеченском языке» по теме: «Ненан мотт-дахаран хазна». Ненан Мотт сумел создать настоящее искусство, которое проникало в самую глубину души слушателя. Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг. Ненан Мотт Аганан Илли – это не только праздник, но и символ начала новой жизни.
7 класс сочинение по чеченскому языку
Ненан Мотт Аганан Илли — это не только праздник, но и символ начала новой жизни. В этот день люди прощаются со старыми привычками и начинают новые дела. Они верят, что весна принесет с собой новые возможности и успехи. В заключение, Ненан Мотт Аганан Илли — это важный праздник для казахстанцев, который помогает сохранить национальную культуру и традиции.
В своем выступлении Хазан рассказала студентам о том, что нужно бережно относиться к родной речи, заниматься изучением родного языка, а также читать книги на родном языке. Мероприятие прошло в очень интересной и содержательной форме, позволив обучающимся соприкоснуться с историей становления и развития языка и культуры чеченского народа. Это мероприятие еще раз напомнило о важности сохранения и развития чеченского языка и культуры.
Дуккхазза а шен хаарш т1едуза 1алашо йолуш Москвахь, Казанехь, Санкт-Петербургехь стажировкехь хилла Зураъ. Миччахьа а дешарх доьзна долчу х1уманна жоьпаллица а хилла, даима а т1ехдика дешна, цундела шен балхаца доьзна долчух озалуш ца хилла, хаарш к1орггера долу дела. Т1емаш болуш а, д1абирзинчул т1аьхьа а гуманитарни организацешца белхаш бина. Шайн доьзалш а болуш ши к1ант ву. Зураэ масех хаттар делира ас: — Зураъ, нохчийн зудчун, ненан дахарехь х1ун ду коьртаниг? Ткъа нохчийн нана декхарийлахь ю шен доьзалш адамаллехь кхион.
Церан деган дахар дикачух дуьзна хилийта, уьш къонахийн масалш т1ехь кхион. Шайн дайн дика амалш царна йовзийта. Уьш собаре, хьекъале кхион. Десачу хабарх ларбала 1амон, шаьш къахьега дезаш хилар церан ц1ийх долийта. Маггане а мегар дац доьзалш къинхьегамах ларбан. Ша къахьегнарг эвхьаза а, сийлахь а хилар т1амарх долийта деза царна.
Суо дика нана ю бохург-м дац сан иза. Со даима а доьшуш, балхахь, некъахь хилла вайн нохчийн дукхахболу зударий санна. Амма ас билгалъяьхначу амалех мелла а амалш соьца а, сан шина к1антаца а елахь и тхан ненан беркат ду. Гой хьуна, вайн дай-нанойн масалех хуьлу-кх иза. Вайн б1аьргаш чухула къонахий хила безаш бу вайн дай, вежарий, ц1ийндай, к1ентий. Т1аккха бен хир бац уьш нахана хьалха къонахий.
Вайна, зударшна дика хаьа церан садоллу меттиг, церан къонахаллин мах а вайга дика хадало. Амма сан дагара д1а ца долу вайн къонахий шерашкахь дегнаш доьжна бахар, церан ца дог1учу дагара белакъиэжа безаш хилар, ши шай лурдоцчу модийн овгале «начальник, командир» баха дезаш хилар. Церан г1ело йина синош, аьшнаш йина яххьаш, церан къонахалла хьастадаларх хийцар, уьш шаьш-шайна к1езиг хетарх, х1етте а вайна хьалха а, вовшашна хьалха а церан къонахий хилла чекхбовла безарх цецйолура со. Царна г1о-накъосталла дар сан декхар дара. Югославехь а хилла вай долчехь санна т1емаш, царна дуьнено а г1о дина юхаметтах1отторехь, эзар-эзарнаш психологаша шерашкахь къахьегна цигахь. Вай долчохь иштта ца хилла.
Т1еман невроз д1аялаза ю х1инца вайна юккъера. Дера г1ала а юха ден ма елла, дуккха а дикчу аг1ор хийцамаш а ма хилла, амма чов хилла синош-м ца таделла, уьш х1инца а цомгаш ду.
Даймохк а ца буьсу цуьнан — къоман бен хуьлуш бац Даймохк. Ткъа къам матто латтош ду. Ненан маттахь долу йоза-дешар ца хаахь — иза доккха сакхт ду. Халахеташ делахь а, и санна сакхт долуш берш вайна юккъехь хIинца а хаалуш бу. Стаг мел оьздангалла, гIиллакх долуш я лакхарчу даржехь хиларх ненан мотт кхоччуш ца хаахь цуьнан мах хадабойла дац.
Нийса ца лоь аьлла хета нохчийн мотт къен бу, бийца хала бу олуш хезча. Къайле яц, нохчийн мотт сийлахь-баккхийчу Iилманчаша, яздархоша шена тIе тидам бахийтарца теллина а, хьалдолуш лерина а хилар. Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду. Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш.
Муьлхачу а къоман коьрта билгало а, къам шен амалх, гIиллакхех, эхь-бехках, Iадатех ца долуьйту мокхазан чIагIо а ю мотт.