Сан ненан мотт играет ключевую роль в формировании личности и усиливает связи между людьми. Ненан мотт аганан илли собрали все свои силы и вызвали на помощь дружественных существ и волшебников, которые рисковали своей жизнью, чтобы защитить эту священную землю. Вокруг Ненан Мотт Дахаран Хазна раскинулась живописная природа, которая завораживает своей красотой и разнообразием. Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг. Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания.
Сочинение ненан мотт дахаран хазна
Ненан мотт аганан илли собрали все свои силы и вызвали на помощь дружественных существ и волшебников, которые рисковали своей жизнью, чтобы защитить эту священную землю. Сан ненан мотт – аганан илли – нохчийн мотт, уггаре а ширачех цхьаъ. Огэ 2021 9 класс нохчийн мотт сочинение оьзда мотт По чеченскому языку — нохчийн мотт г1иллакхийн. Ненан Мотт — это талантливый музыкант, который смог завоевать сердца слушателей своей уникальной музыкой. Неньян Мотт Аганан Илли может быть вызвана разными факторами, и каждому из нас необходимо научиться эффективно справляться с этим.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
Художник Ненан Мотт — талантливый мастер, способный передать свои эмоции и мысли через художественную форму. Нохчийн мотт –вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Сан ненан мотт включает в себя не только уважение к старшим, но и заботу о них.
Сочинение ненан мотт аганан илли 8 класс
Ненан Мотт — это талантливый музыкант, который смог завоевать сердца слушателей своей уникальной музыкой. Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. прочитала стихотворение А. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт». Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания. Ненан мотт сан дозалла сочинение. Чеченский язык является одним из древнейших языков нашей страны. Он богат и красив, полон выразительности и глубины. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна.
Сочинение ненан мотт аганан илли 8 класс
О важности знания и сохранения родного языка. Рассказывает в программе Азы Магомадовой «Ненан Мотт» Али Мурадов редактор Центра образовательно-информационны. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Ненан Мотт — это талантливый музыкант, который смог завоевать сердца слушателей своей уникальной музыкой.
Сочинение ненан мотт на чеченском языке
Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла. Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт.
Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам.
Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац».
Хьуна я хьан берана нохчийн мотт ца хаахь, хьо француз, испанхо милла кхиверг а ву, нохчи вац. Дуккха шераш ду хьо кхолларалийн балхахь волу. Сайна цхьанна нохчийн мотт дика хаа бохург дац сан и. Мила ву тахана вайна нохчийн матте довла дуьхьало еш?
Уггар хьалха вайн къомах болу чиновникаш бу-кх! Россехь дуккха а къаьмнаш ду, Советийн заманахь дуьйна, шайн маттахь юьхьанцара школаш йолуш. Тахана а нохчийчун коьртехь сом ду. Вайх къам маца хир ду? И сом ненан маттахь а даккха йиш хилар кхетам кхиъча.
Абузарна-м хаара оьрсийн маттахь язъян, шайна и мотт хаа моьттуш болчарел а дика. Амма иза нохчийн яздархо вара, и нохчийн халкъан яздархо вара. Деле-м дерриг а цхьана къомах, цхьана тайпанах а кхоллалора вай. Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах, зудчух а; шу халкъашка, тайпанашка а декъна, вовшашна довзийтархьама». Вовшех марзо, пайда эцийтархьама, гергарло леладайтархьама.
Амма и гергарло тахана Россехь дехаш долчу массо а къомах оьрсий хилча хуьлуш дац.
Дала адамийн дахарехь уьш вовшех кхетийта белла, церан юкъараллин г1ирс бу мотт. Дала вайна динчу коьртачу совг1атех цхьа совг1ат ду аьлла а хета суна иза. Муьллхачу а стагана хаа деза, Дала ша нохчийн махкахь, нохчийн дех-ненах схьавалийтарца дуьненчу кхоьллина хилча, дуьххьара ша 1амон безарг шен ненан мотт буйла. Цул т1аьхьа 1амон мегар ду цо кхечу къаьмнийн меттанаш а. Делан къинхетамца, таханлерчу дийнахь, вайн Республикан Куьйгалхочо Кадыров Рамзана массо а аг1ор г1о до нохчийн мотт бан ца байтарна а, кхиорна а т1ехьажийна. Нохчийн мотт гуттар ширачех цхьаъ бу. Нохчийн мотт кхуьу керла дешнаш юкъадовларца. Шен мотт 1аморца бен девзар дац шен къоман г1иллакх-оьздангалла, культура, истории, и.
Оьрсийн маттахь шен оьрсийн культура юьйцу, немцойн маттахь шайн немцойн культура юьйцу, ингалсан маттахь шайн ингалсан культура юьйцу, ткъа нохчийн маттахь бен ца дуьйцу шен къоман 1адаташ, г1иллакхаш, культура. Шен чоица, г1овталца, маьхьсешца, сурам-куйнаца, к1алд-даьттан берамца, логера вета къевлинчу кучаца, хьонкица, хьаьжк1ашца… Махьшаре х1отта деза къам, Дала шена еллачу амалца, шен хот1аца, маттаца.
Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац». Сецна бакъ ду, мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вай къоман сий дужур ду.
Вай нохчий ду. Веза-Воккхачу Далла кхоьллина вай нохчий: цо делла вайна нохчийн сибат; цо делла вайна нохчийн г1иллакхаш, ламасташ; цо белла вайна Нохчийн мотт! Со йинчу, х1ара дерриг а Дуьне вайна совг1атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1ун хир ду цул деза, цул сийлахь,цул хьоме?! Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю.
Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Цо 1амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
Иштта д1ахьош болчу балхо кхачаво х1инцалерачу лехамашка, кхиадо юкъара дешаран дараш а, хаарш а УУД. Кху кепара болх баро г1о до хьехаран шайн зеделла ц1ераш, технологин кепаш юкъаяло: кхиош-1аморан, могашалла ларъяран, информационно-коммуникационни, 1оттабаккхаман-диалогин, дешаран проектированин, интерактивни технологеш и. Нохчийн меттан хьехархошна царех пайдаэца хало ду, х1унда аьлча т1ехьажа г1ирс бац, интернет чохь а нохчийн маттахь хаамаш к1еззиг бу. Делахь а, массо хьехархо лехамехь хила веза, массо аг1ор керлачунна т1екхиа г1ерташ. Хьехархочо ша проблемни хьал а кхуллуш, иза кхочушдаран некъ лахар, гайтар.
Масала: хьехархочо жима дийцар деша доладо дешархошна, царна уггар хазделлачу меттехь соцунг1а а йой, т1едиллар до царна, аш муха чекхдоккхур дара и дийцар шаьш хилча цуьнан автор. И тайпа болх д1абахьа мегар ду дешархой шина тобане бекъна, х1ора тобано шен дийцаран чаккхенан кеп юьйцуш. Цул т1аьхь хьехархочо деригге а дийцар д1адоьшу. Кейс-технологин методаш дукхахьолахь хаарш сов дахарна т1ехьажийна йоцуш, дешархойн ладог1аран, дийцаран корматалла айъярна т1е тидам бахийтина ю.
Урокашкахь таро хуьлу, хьехархочуьна дешархойн мотт бийцаран говзалла лакхаяккха. Проблемни хьал кхоллар а, оьшург лахархьама дешархошка шайга болх байтар а вовшахтухуш, цу шина некъах пайдаэцар гуш ма-хиллара, керланиг гучудалар иза бакъдарца нисло: цкъа хьалха хьехархочо ойлаяран а, бакъдаран кеп гойту, шолг1а — дешархоша шаьш я хьехархочун г1оьнца бакъдо, т1еч1аг1деш цхьаьна бакъдо. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Х1унда аьлча, цкъа делахь, орфографически, пунктуационни къамелан хаамаш караберзорна г1о деш хиларна а, шозлаг1а делахь, 1амош йолу грамматически материалаш дешархошна дика йовза аьтто цара беш хиларна а.
Хаарш талларан технологех ю тестови технологи. Цуьнан коьрта 1алашо ю, дешархойн хаарш толлуш, х1ораннан ша-шеца беш болу болх кхин д1а а тобар. Тестировани д1аяхьаро ч1ог1а г1о до дешархошнан 1амийнарг т1еч1аг1деш а, хьалха 1амийначунна таллам беш а, керла тема йовзуьйтуш а. Дукхахьолахь тесташца болх бечу хенахь гучудолу дешархойн хааршкахь долу кхачамбацарш.
Критически ойлаяр кхиоран технологих ю синквейн. Синквейн — иза пхеа мог1анах лаьтта, къастамечу кепаца язйинчу, жимачу байтан кеп ю. Стенна оьшу синквейн: 1. Дешнийн т1аьхьало хьалаюзу.
Боцца чулацам схьабийцарна кечво. Коьртаниг каро 1амаво. Жимчу ханна кхоллархо хила таро ло. Дукхахьолахь и кхочушхуьлу.
Кхузахь вайна го, синквейн язъешволчунна хаа деза, къамелан дакъош къасто, предложени х1отто, хьалхарчу дашца маь1ница дог1уш дош дало. Цу дерригено вайна таро ло, дешархойн дозуш долу къамел кхио, церан дешнийн х1онс мелла алссам яккха. Ткъа иза вай кхочушдан деза х1ора урокехь, муьлхха а тема 1амош. Коьртачарех ду, х1инцалерачу урокашкахь рефлексин муьрехь тайп-тайпана белхаш бар: йоццачу ханна дешархоша эссе язъяр, синквейн язъяр, шена хетарг алар, яцйина предложени т1еюзар, ша диллинчу суьртехь шен ойла гайтар.
Twitter В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт — сан дозалла" для молодых учителей республики. Он приурочен ко Дню чеченского языка, который отмечается 25 апреля, сообщила Ассоциация молодых педагогов ЧР. В конкурсе могут принять участие учителя чеченского языка до 35 лет.
Бекалахь, ненан мотт, тахна дуьнене, машаре кхойкхуш… А.
Айдамиров Мотт — иза адамаша вовшашца къамел даран коьчал ю. Вайниг — нохчийн мотт бу. Ненан матте безам жимчохь дуьйна кхолла беза. Бабин туьйранашца, Дадин къонахаллин иллешца билла беза цуьнан бух.
Ишколехь деша дуьйладелча ненан матте безам литературехула боло беза. Матте безам хьовха, амалан бух ботта а мегар долуш йоккха хазна ю вайн халкъан барта кхолларалла. Со-м сан нанас ненан маттаца хьистина, вайн г1иллакхан аг1онаш ненан маттахь йовзийтина яй. Доттаг1чуьнца доттаг1алла ас сайн ненан маттаца тесна дай,сирлачу шовдан коьртехь езаре дагара дуьйцуш, безам сайн ненан маттахь цуьнан дагчу д1акховдийна бай,дов даьллачу хенахь хьо дастаме буьйцуш я кхечуьнга буьйцуьйтуш, хьоьца бегаш цхьаьнгге ас байтина баций.
Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла. Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам. Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац».
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
Нохчийн мотт - вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1 амадо Даймохк беза. Цо 1 амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1 аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1 аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1 унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1 оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду.
Иштта ца хила, суна хетарехь, йохье а дуьйлуш, 1 амо беза вай вайн дайша, наноша хьост санна, ларбеш, ц1 ена латтийна вешан ненан мотт. Наггахь хеза вайна: "Иза вовшех кхеттал бийца хиъча а тоьар дара", - олуш. Ма - дарра аьлча, и стаг шен къомах цавашар ду.
ХIораннан даймохк дIаболало ненан маттера. Меттан ницкъ боккха бу. Адамана чов йан а, йа иза хIокху дуьненахь уггаре а ирсе хетийта а ницкъ бу меттан. Дахар, культура, къоман гIиллакх-оьздангалла йовзуьйту цо вайна. Меттан гIоьнца адамаша вовшашна довзуьйту хазахетар, халахетар, хаамаш. Вайн къоман бевзаш болчу йаздархоша а, поэташа а доккха дакъа йукъадиллина мотт кхиарна, кегийрхошка иза нийса бийцийтарна. Ца ваьллачу денца шен махкара кхечу махка Iен-ваха дIавахча бицбан бакъо йац шен орамаш, шен дай мичара схьабевлла хилла.
Шен дайша, наноша бийцина мотт, цара лелийна гергарлонаш, церан марзонаш, кхин а масане ду уьш.
Конкурс сочинений «Нохчийн мотт-ненан мотт». Конкурс сочинений «Нохчийн мотт-ненан мотт» проводится в рамках реализации национального проекта «Образование», с целью популяризации чеченского языка, повышения интереса к изучению родного языка, престижа в глазах молодежи грамотного владения родным языком и знания художественной литературы. Закан-Юрт им. Саитова Бакаева Эльза.
Коьртаниг каро 1амаво. Жимчу ханна кхоллархо хила таро ло. Дукхахьолахь и кхочушхуьлу. Кхузахь вайна го, синквейн язъешволчунна хаа деза, къамелан дакъош къасто, предложени х1отто, хьалхарчу дашца маь1ница дог1уш дош дало. Цу дерригено вайна таро ло, дешархойн дозуш долу къамел кхио, церан дешнийн х1онс мелла алссам яккха. Ткъа иза вай кхочушдан деза х1ора урокехь, муьлхха а тема 1амош. Коьртачарех ду, х1инцалерачу урокашкахь рефлексин муьрехь тайп-тайпана белхаш бар: йоццачу ханна дешархоша эссе язъяр, синквейн язъяр, шена хетарг алар, яцйина предложени т1еюзар, ша диллинчу суьртехь шен ойла гайтар. Иштта бечу белхаша, къасттина ненан мотт хьехарехь, дешархой вовшашца хьасене хуьлуьйту, шен накъостан ойла хийра ца хета, ша бинчу а, шен накъосташа бинчу а белхийн нийса мах хадо 1ема, шен ойла йийцаре йилла 1ема, кхечуьнга ладог1а 1ема. Цул сов, дешархой 1ема шаьш а, кхечара бечу белхан нийса хьесап дан а, информационни хаамаш язбан а, конспекташ х1итто а. Керлачу технологишца бан безаш болу болх х1инца а кхачо йолуш бац, цунах лаьцна дуккха а дийца дезар ду, 1ама дезар ду, шена хуург къоначу хьехархочуьнга д1адала дезар ду. Ненан мотт хьоьхучу муьлххачу хьехархочун болх т1ехьажийна бу т1екхуьу къона т1аьхье дайн ламасташца, къоман г1иллакх-оьздангаллица, иман долуш хилийтарна. Х1инцлерачу ненан меттан урокашкахь хьехархочун коьрта ши декхар ду аьлла хета суна: ненан матте дешархойн безам кхоллар; биллина ненан мотт цаьрга бийцитар. Дешаран декъехь ненан маттахь хьехар деккъа кхетар сов хилийтарна эшна 1аш дац. Цуьнан марзонца, и безаш кхиина волу дешархо, дешна ваьллачул т1аьхьа и бийца хууш а, лууш а хила веза. И бийца хууш а, лууш а хилча бен цо и буьйцур бац. Бийцича бен и кхуьур бац, бехар а бац, т1ахьене д1акховдо ненан мотт хир бац. Вайн нохчийн мотт, яхь, г1иллакх, оьздангалла юха денъярехь, вайн къам ч1аг1дарехь къахьоьгуш волчу Нохчийн Республикин куьйгалхочунна Кадыров Рамзанна а, нохчийн меттан сий-пусар деш, и мотт безаш, шен ницкъ ца кхоош иза берашна 1амош волчу массо а хьехархочунна, даггара баркалла ала лаьа. Ненан мотт кхио а, цуьнан сий-пусар дан а, дайх дисина оьзда г1иллакхаш лардан а Дала хьекъал а, хьуьнар а, могашалла а лойла вайна. И бохург цхьа а лар а йоцуш, т1 аьхьадисина цхьа цуьрриг х1 ума а доцуш стаг вар ду. Доьзал — и доь х1 у хилар, доь долор ду. Доьзал — иза боьрший, стей ши адам дино а, шен къоман 1 адато а ма бохху, цхьаьна даха а, шайн т1 аьхье йоло а вовшахкхетар ду. Нохчийн 1 адатехь доьзал да-нана, бераш хилла ца 1 а. Доьзал — иза да, нана, бераш, церан деда, денана, дейижарий, девежарий, цаьрца цхьаьна тховк1 елахь, я кертахь 1 аш болу чоьхьара кхин гергара нах а бу. Цо чулоцу цхьана дех схьабевлла шича-маьхчаллехь болу гергара нах. Доьзал, массо а декъашхо меттахь волуш, буьззина а, я буьззина боцуш а т1 ера да, я нана д1 аяьлла; я ший а д1 адаьлла гергарчу стага дола деш хила тарло. Бакъду, доьзал алар нийса хир ду, нагахь цхьаьна дехачу адамийн, ц1 ийца гергарло хилла ца 1 аш, оьздангаллин мехаллех болу кхетамаш цхьатера а, вовшашна юккъехь сий-ларам а хилахь. Доьзал кхоллар а, иза кхетош-кхиор а стагана дахарехь т1 ех1 уьттучу зерех уггаре коьртачарах цхьаъ ду, х1 унда аьлча, Дала боху Шен Сийлахьчу Къуръанчохь, Ша адаме хаттам бийр болуш кхо х1 ума ду: адамах шех а цо лелийнчух, дийдинчух … , цуьнан доьзалх а, цуьнан даьхнех а. Цундела шен доьзал дас, я нанас охьатасар, я к1 езиг х1 ума бахьанехь вовшах а къаьстина, шайн берийн дахар дакъаздаккхар доккха къа ду.
Сочинение ненан мотт дахаран хазна
Нахалахь — ца хеташ эхь, Даггара дукхбезаш, сий а деш т1ех. Ненан мотт — Ненаца уьйр йолуш бу, Ненан сий деш воцург къонах а вац. Ишттаниг Мохк тесна д1аг1ур а ву, Мотт байча Даймахкахь лаьттар ду дарц. Маттаца д1ахадош безаман тай, Мотт байча хир ду вайх, шеко йац, лай… Ненан мотт — Ненан сий. Дахаран хазна, И байна дисича хир бац вайн мах. И бакъдерг вайн дайша дуьцуш а хезна, Мотт байча дуьне а лур ду вайн къахь. Умар Якиев Я лучше погибну с родным языком… На русском наречье тебя, поздравляя, Здоровья желаю тебе, долгих лет. Чтоб жил ты, родной свой язык, сохраняя, Иначе в печали мы встретим рассвет. На русском мы пишем.
В этом плане показательно, что наряду с «Нана-латта» чеченцы употребляют также и выражение «Лаьтта Ненан кийра - Утроба Матери-хемли», имея в виду источник начала или конечный исход всего сущего. Язык матери или родной язык? Считается, что судьба всякого народа неразрывно связана с судьбой языка, и если исчезает тот или иной язык, умирает нация, и потому по видимому не случайно что именно язык матери для чеченцев стал тем, что у других народов называется просто «родным языком».
Шу цаьрга нисделла, т1екхуьурш хьаьнга нисбала беза, шу турпалхой ца хилча? Ас х1умма а ца элира, амма гуш ю-кх и нохчийн зудчун турпалалла… Луьра а, къиза а хан яра, къоман мостаг1ий бина махках баьхначуАптин а, Совдатан а доьзалехь йо1 Зураъ дуьнен т1е яьлларг. Лай к1елхьара зезагаш дахарна кечлуш долу хан, амма уьш цкъа а дага а дог1ур доцучу г1орийначу барака чохь, 1944-ч шеран апрелехь. Везаш доьзалхо вацара аьлча бакъ хир дацара Аптин доьзалехь кхиъначу цхьайтта берах. Берриш а бара безаш а, оьшуш а, зама яра къиза, цуьнца къевссина доьзал хене баккха безара, озабезам хила йиш яцара цхьаьнгге а. Дена дика хаьара, шен доьзална дуьненан рицкъанна санна, церан хиндолчунна а ша декхарийлахь вуйла. Цундела ницкъ ма кхоччу доьшуьйтура цо шен берашка.
Ша а вара иза ц1енна ламанан к1ант, шен дешан да волуш, къонахалла, доьналла долуш. Казахстанан хийрачу лаьтта д1авирзира иза, амма весет дисира, цундела лаа дацара кхеран доьзалехь ялхаммо лаккхара дешар чекхдаккхар. Ишколе яхначу, хьийзина к1айн месаш йолчу, ч1ег1ардигна санна оьрсийн мотт хуучу йо1е цабезамца хьоьжура меттигерчу ишколера хьехархой, церан хьекъало т1е ца дуьтура, «адмаш дууш» болу нах иштта бу бохург. Кхунна дика дагайог1у, 1958-чу шарахь, нохчий юха бахийта бохуш, бухарчу къаьмнаша йина хилла митингаш. Иза даима а санна имперски боьхачу политикин ачо яра. Шен къинхьегамца вехачу стагана новкъа вацара ша санна волу къинхьегамхо. Кхиамца 8 класс чекхъяьккхина медучилище деша яхара йо1. Училище чекхъяьккхинчул т1аьхьа цхьана шарахь лоьран болх бира Шуьйтахь. Дахар шен хорша доьрзуш дара. Къона лор дакъалоцуш яра к1оштан юкъараллин дахарехь.
Х1ара юккъехь йолу Шуьйтара исбаьхьаллин коллектив евзаш яра республикехь а, луларчу мехкашкахь а. Амма шен хаарш лакхадаха 1алашо йоккха яра йоь1ан. Атта дацара нанна а, т1ехь да воцу йо1 Украине деша а хьажийна 1ен, делахь а, ден весет а, йо1ан лаам а бара иштта. Дуккхазза а шен хаарш т1едуза 1алашо йолуш Москвахь, Казанехь, Санкт-Петербургехь стажировкехь хилла Зураъ. Миччахьа а дешарх доьзна долчу х1уманна жоьпаллица а хилла, даима а т1ехдика дешна, цундела шен балхаца доьзна долчух озалуш ца хилла, хаарш к1орггера долу дела. Т1емаш болуш а, д1абирзинчул т1аьхьа а гуманитарни организацешца белхаш бина. Шайн доьзалш а болуш ши к1ант ву. Зураэ масех хаттар делира ас: — Зураъ, нохчийн зудчун, ненан дахарехь х1ун ду коьртаниг? Ткъа нохчийн нана декхарийлахь ю шен доьзалш адамаллехь кхион.
Ас дозалла до хьох… Билал Саидов Ненан мотт мехала хазна ю халкъан дахарехь. Боккха ницкъ бу цуьнан адамийн кхетам кхиорехь. Шийлачу дийнахь кхеттачу малхо дохдо дуьне санна, дог дохдо ненан маттахь аьллачу дашо. Мел дийцича а, дийцина ца валлал дукха довха дешнаш ду ненан маттах ала. Муьлххачу хенахь а, муьлххачу дахаран муьрехь а адамашна, къаьсттина т1екхуьучу т1аьхьенна, шайл хьалха гулдина хаарш оьшу. Дукхахьолахь и хаарш, хаарех пайдаэцар, оьшучу барамехь лелор кхочушдо хьехаран а, 1аморан а маьхькамашкахь, ишколашкахь. Цу маьхькамашкахь и инзаре а, чолхе а хаарш, 1илманан баххаш т1ехь дешархошна д1алуш, хьоьхуш къахьоьгуш ву хьехархо. Заманан денна хийцалуш лаьттачу хьелашка хьаьжжина, Нохчийн Республикин Дешаран Минисерствос т1е а эцна, ч1аг1йина йолу керлачу программаша вайна, хьехархошна т1е декхар дуьллу ишколехь ненан мотт а, ненан меттан литература хьехаран г1уллакхаш кхин а тодан, лакхарчу т1ег1ан т1е даха а. Дешаран декъехь хуьлуш мел бакхий хийцамаш белахь а, хаарш д1адаларан а, т1еэцаран а, т1екхуьу чкъор кхетош-кхиоран кеп урок хилаза ца йолу. Ткъа таханлерачу дийнахь пачхьалкхан т1едахкаршца ламасталлин йолчу урокан кеп хийцина, керлачу лехамашца д1аяхьа еза. Методика хийца еза, цу юккъе керла технологиш ялош. Хьехархочо урокана х1отточу 1алашонах, хоржучу коьчалх, нийса билгалдинчу методически некъех дозуш хуьлу цуьнан жам1аш а, 1аморан а, кхетош-кхиоран дикалла а. Х1инцалера урокаш къаьсташ ю вовшахтохаран кепаш тайп-тайпана хиларца: семинараш, лекцеш, ловзарш, конференцеш и д1. Кхузахь а цхьацца кхачамбацарш хила тарло: билгалйинчу темин 1алашоне кхачарехь долу хаарш къасто цахаар, урокийн цхьацца долчу дакъошка тидам тоъал цахилар, дешархой дешарна т1еберзон хьелаш цакхоллар, урокан кхетош-кхиоран дакъа тидаме цалацар. Ткъа таханалерачу дийнахь, х1ора дешархо тидаме а лоцуш, урокашна т1ехьажам хила беза. Х1инцалерачу урокан кеп билгалйийриг ду: хаарш даларан декъехь дан дезарг билгалдаккхар, дешархошна тоъал хаарш далар, тайп-тайпана болхбаран кепаш йовзийтар; 1амош долчуьнан чулацамца йог1у кепаш а, некъаш а харжар, дешрхошна кхачаме хаарш луш долу болх вовшахтохар, дагалаьцнарг кхиамца, дика жам1аш долуш чекхдериг хиларан тоьшалла а луш; ненан матте, 1амабаре лаам кхуллу 1аморан кепаш харжар. Урокехь дешархоша дечун нийса мах хадо хаар, муьлхачу жам1ашка сатийса йиш ю урокан юьхьехь д1ахаийтар; болх бан дог доуьйту хьелаш хилийта хьовсар, кху кепара юкъаметтигаш шайца йолу — хьехархо-дешархо, дешархо-дешархо, дешархо-хьехархо. Тахана хьехархо вац гуттар а дешархошна дийца дезарг. Дешархой бу шайна хьалха лаьттачу хаттаршна жоьпаш лохуш, лехамийн новкъахь алссам къахьега дезаш. Вайн, хьехархойн декхар — уьш цу новкъа бахар, цаьрга шайн хаарш гулдайтар. Цхьана низамехь теманашца нисйинчу урокаша таро ло, х1ора темина хаттар къасто, цу темина йог1учу урокийн тайпанаш харжа, уьш вовшашца йоза. Урок вовшах тухуш билгалдан деза: урокехь кхочушдан деза 1аморан а, кхетош-кхиоран а декхарш; дешархошна хаа деза, муьлхачу жам1ашка дог даха йиш ю, муьлхачу лакхене кхача йиш ю; керла тема йовзар халонга дерзон тарлуш хилар; йийцаре еш йолчу материалаца дог1у методически некъаш; 1аморехь оьшуш болу г1ирсаш; ц1ахь бечу белхан чулацам, барам, кхочушбаран кепаш.
Как написать сочинение по чеченскому языку
Twitter В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт — сан дозалла" для молодых учителей республики. Он приурочен ко Дню чеченского языка, который отмечается 25 апреля, сообщила Ассоциация молодых педагогов ЧР. В конкурсе могут принять участие учителя чеченского языка до 35 лет.
Он был объявлен Республиканской детско-юношеской газетой «Наша школа. На конкурс было принято свыше 200 работ из разных школ республики, из них были отобраны три победителя, а также отличившиеся участники конкурса.
Заместитель главного редактора газеты «Даймохк», филолог Сайд-Хасан Дадаев, обращаясь к конкурсантам, отметил значимость сохранения чеченского языка. Знать и думать на чеченском языке - это по сути самое главное для нас, наряду с традициями и обычаями чеченского народа.
Бераца доьзна цхьа а х1 ума а дац к1 езиг.
Цундела бен а доцуш хьежа мегар дад оцу г1 уллакхе. Бер дуьненчу даьлча, цунна ц1 е тиллар т1 едужу дена, нагахь дийна велахь дедена а. Ц1 е тилларх лаьцна цхьа стихотворени ю Дикаев Мохьмадан.
Цу т1 ехь винчу к1 антана ц1 ераш къестош ден доттаг1 ий бохкуш, цхьана воккхачу стага олу: Гость Ненан мотт-нохчийн мотт! Х1ун хир ду дуьненахь хьол мерза, деза? Дуьненах уггаре баккхийчу тамашех цхьаъ адаман мотт бу.
Адам кхидолчу дийнатех къасточу билгалонех коьртаниг а мотт бу. Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла.
Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча.
Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам. Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац».
Сецна бакъ ду, мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вай къоман сий дужур ду. Вай нохчий ду. Веза-Воккхачу Далла кхоьллина вай нохчий: цо делла вайна нохчийн сибат; цо делла вайна нохчийн г1иллакхаш, ламасташ; цо белла вайна Нохчийн мотт!
Со йинчу, х1ара дерриг а Дуьне вайна совг1атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1ун хир ду цул деза, цул сийлахь,цул хьоме?! Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза.
Цо 1амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду.
Иштта ца хила, суна хетарехь, йохье а дуьйлуш, 1амо беза вай вайн дайша, наноша хьост санна, ларбеш, ц1ена латтийна вешан ненан мотт. Наггахь хеза вайна: «Иза вовшех кхеттал бийца хиъча а тоьар дара», — олуш. Ма — дарра аьлча, и стаг шен къомах цавашар ду.
Уггар хьалха вайн къомах болу чиновникаш бу-кх! Россехь дуккха а къаьмнаш ду, Советийн заманахь дуьйна, шайн маттахь юьхьанцара школаш йолуш. Тахана а нохчийчун коьртехь сом ду. Вайх къам маца хир ду? И сом ненан маттахь а даккха йиш хилар кхетам кхиъча. Абузарна-м хаара оьрсийн маттахь язъян, шайна и мотт хаа моьттуш болчарел а дика.
Амма иза нохчийн яздархо вара, и нохчийн халкъан яздархо вара. По просьбе Ничипары Нибита Чарнавус не является холостяком директара,... Деле-м дерриг а цхьана къомах, цхьана тайпанах а кхоллалора вай. Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах, зудчух а; шу халкъашка, тайпанашка а декъна, вовшашна довзийтархьама». Вовшех марзо, пайда эцийтархьама, гергарло леладайтархьама. Амма и гергарло тахана Россехь дехаш долчу массо а къомах оьрсий хилча хуьлуш дац.
Росси — Америка яц. Тахана а бац уьш шайн махкахь цхьа а бакъо йолуш. Оцу харцонна Дала беш бекхам хета суна цигара бохамаш а. Латтано геч ца до харцонца, ницкъаца а схьадаккхар, аьлла америкин сийлахьчех цхьаъ волчу яздархочо Фолкнер Уильяма. Американ аборигенаш тахана а бакъонаш йоцу нах, изгойш, обаргаш бу шайн махкахь. Россехь долу къаьмнаш манкурташ дац.
Россехь бух боцуш кхечахьа шайн пачхьалкх йолуш, и шайн Даймохк а лорурш бу тахана Россехь бух болу къаьмнаш кхиа ца дуьтуш, царна, оьрсашна а юкъа питанаш туьйсуш, вовшашка цабезам кхуллуш.